ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АҚТӨБЕ ҚАЛАСЫНЫҢ БІЛІМ БӨЛІМІ		РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ ОТДЕЛ ОБРАЗОВАНИЯ ГОРОДА АКТОБЕ
003002, Ақтөбе қаласы, Ы.Алтынсарин көшесі, 2 030002, город Актобе, ул.Ы.Алтынсарина, 2 факс 21-16-05, e-mail: [email protected] факс 21-16-05, e-mail: [email protected]
2008 жыл “_07__“__10___	№_1966	“_07__“ 10__________2008 год

Мектеп басшыларына

Білім бөлімі Сізге Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2008 жылғы 9 қыркүйектегі №02-2/1490 хабарламасы негізінде жазылған облыстық білім басқармасының 23.09.2008 жылғы №2-2725 қатынасына сәйкес 2009 жылдың 25 ақпаны мен 6 наурызы аралығында Қазақстан Республикасының аумағында Ұлттық дербес халық санағы өткізілетіндігін хабарлайды.

Сізден осы шараны ұйымдастыруға, ата-аналар мен педагогтар қоғамы және 5-11-класс оқушылары арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізуге өз үлесіңізді қосуыңыз сұралады. Жергілікті жердегі статистика органдары қызметкерлерінің қатысуымен 10 қазанға дейін мектеп оқушылары арасында «Қазақстан Республикасының халық санағы» тақырыбында сынақхат, мазмұндама жазғызу, «Қазақстан Республикасының Ұлттық халық санағы туралы» тақырыпты класс сағаттарын өткізу ұсынылады.

Қазақстан Республикасы статистика жөніндегі мәліметтері - қазақ және орыс тілді мәтіндер 3 бетте қоса жалғанады.

Ақтөбе қаласы

білім бөлімінің бастығы Е.Нұрғалеев

А..Тамашева 212377


Қазақстан Республикасының халық санағы

(диктант немесе мазмұндама)

Халық санағы – ұлттық маңызды іс-шара. Санақ өткізу еліміздің әр азаматының қатысуы мен ынтымақтастығын талап етеді.

Халық санағы, жүйелі түрде, әдетте 10 жылда бір рет өткізіледі. Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін Қазақстан аумағында халық санағы, шамамен әрбір 10 жыл сайын үнемі өткізілуде (1959, 1970, 1979, 1989 және 1999 жылдарында ).

Бірінші Ұлттық дербес халық санағы 1999 жылы ақпан айының 25-нен наурыздың 4-не дейін өткізілді.

Екінші халық санағы Қазақстан Республикасының аумағында 2009 жылдың ақпан айының 25-нен наурыз айының 6-на дейін өткізілетін болады.

Халық санағының ойдағыдай өтуі мемлекеттік басқару органдарының, министрліктердің, ведомстволардың және жұртшылықтың белсенді қатысуына байланысты.

Халықаралық ұйымдар мен басқа мемлекеттердегі ұлттық статистикалық қызметтермен ынтымақтастықта болу - санақты ұйымдастыру мен өткізу жұмыстарын сапалы жүргізуге әсерін ти гізеді.

Санаққа дайындық және оның өткізілу барысы әлбетте бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабардар етіледі.

Халық санағы – елдегі тұрғындардың саны туралы негізгі ақпарат көзі болып табылады.

Дамыған демократиялық қоғамда тұрғындар туралы толық және нақты ақпарат қоғамның барлық салаларын басқаруда маңызды алғашқы мәліметтерді береді.

Санақ мәліметтерінің маңызды саяси, шаруашылық және ғылыми мәні бар.

Санақ – тұрғындар саны мен оның ел аумағында орналасуы туралы нақты әрі толық мәліметтерді алуға мүмкіндік береді.

Ерлер мен әйелдердің санын, олар жасына қарай қалай бөлінетінін, қанша адам ауылда және қалада тұратынын, өнеркәсіпте және ауыл шаруашылығында, сауда және басқа да экономика салаларында жұмыс істейтінін, оқудағы адамдар санын, тұрғындардың білім деңгейінің қандай екенін, олардың қоғамдық топтарға, күнкөріс көздеріне қарай қалай бөлінетінін және т.б. туралы мәліметтерді білуіміз қажет.

Санақ – ауылдық және қалалық елді мекендердің өңірлік мәселелерін шешу үшін негізгі ақпарат көзі болып табылады.

Санақ нәтижесі - елдің бәріне тиесілі және мемлекет мүддесіне қолданылуы тиіс.

Санақ – азаматтардан сұраққа жауап алу арқылы жүргізіледі және олардың жауаптары санақ парақтарына құжаттардың көрсетілуінсіз толтырылады.
Мағлұматтық ақпарат

Санаққа қойылатын ғылыми талаптар:

1. Қамту толықтылығы (жалпы сипаттамасы), яғни санақ объектісіне саналатын (сұралатын) республиканың барлық тұрғындары түгелімен жатқызылады. Сонымен бірге, санақ Қазақстан Республикасының азаматтарымен қоса, республика аумағында тұратын, сондай-ақ шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдарға, санақ жүргізілу кезінде республикада болуы немесе уақытша оның аумағынан тыс жерлерге кетуіне қарамастан, сонымен қатар, мемлекетте уақытша тұратын шетел азаматтарына және азаматтығы жоқ адамдарға жүргізіледі.

Тек жалпы санақ жүргізу арқылы барлық аумақтар бойынша жынысы, жасы, ұлты, тілі, білім деңгейі, үй шаруашылықтарының саны, олардың құрамы және жанұялар саны, экономика салаларындағы жұмыспен қамтылған халық құрамы туралы деректер алуға болады.

2. БҰҰ ұсынысына сәйкес үй шаруашылығы- бақылау бірлігі болып саналады. «Үй шаруашылығы» ұғымы- тек туыстық қатынаспен ғана шектелмейтін, бірге тұратын және бір шаруашылықты жүргізетін адамдар жиынтығын білдіреді. Бұл адамдар бір-бірімен туыс және туыс емес болуы немесе екеуінің аралас бір нұсқасы болуы мүмкін.

3. Дара тіркелім, яғни есепшілер тұрғын жайларды аралап шығу барысында халық арасында сұрақ-жауап жүргізіп және санақ парақтарын немесе бірыңғай үлгідегі басқа бланкілерді әр адамға, оның азаматтығына, тұрақты немесе уақытша тұруына қарамастан, қандай да бір құжатты көрсетуінсіз (төлқұжат, оқу орнын бітіргені туралы диплом, неке туралы куәлік, т.с.с) жеке толтырады. Санақ кезінде әр адам жеке сұралады. 10 жасқа дейінгі балалар туралы мәліметтерді олардың ата-аналарынан алуға болады.

4.Өткізудің сол күндегі бір уақыттылығы, яғни санақтың «сын сәті» кезінде (әдетте, бұл санақтың алғашқы күніне қараған түн ортасында). Осыған байланысты, сол күні сын сәтке дейін өлгендер немесе кейін туылғандар есепке алынбайды, бұнын нәтижесінде барлық халықтың сол уақыт аралығындағы саны анықталады.

Халық өзінің тұрғылықты жері бойынша санаққа алынады, ол- жауап берушінің үйі, пәтері, бөлмесі яғни уақытының көп бөлігін өткізетін жер болуы мүмкін.

Санақтың сәтті өтуі - халық бұл іс-шараның мемлекеттік маңыздылығын және өзінің қатысуының мәнділігін қаншалықты сезінуіне, сондай-ақ санақ парағының сұрақтарына тек дұрыс жауаптар беру қажеттілігіне байланысты болады.

Санақ – бұл әр адамның ісі, өйткені, осы адамдарға пайда әкелуі мүмкін көптеген әкімшілік мәселелер мен әлеуметтік-экономикалық бағдарламалар санақ нәтижелеріне байланысты болады.

Санақ мәліметтері халықтың құрамы және саны туралы жиынтық көрсеткіштерді ғана дайындауға қолданылады. Санақ қызметкерлеріне жауаптардың мазмұнын кімге де болса хабарлауға тыйым салынады, яғни ақпараттың құпиялылығы сақталады.

Сауалнаманы толық толтыру және қандай да бос жолдарды жібермеу маңызды кезең болып табылады.

Халық санағы өткізілгеннен кейін, оның нәтижелері бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады.

Тақырыптық жинақтар мен анықтамаларда, халықты жынысы мен жасы, неке жағдайы, білім деңгейі, туған жері және азаматтығы, жұмыс және тұрғын үй жағдайы бойынша гендерлік аспектіде сипаттайтын, сонымен бірге әйелдер, жастар және республика аумағында уақытша тұратын адамдар мен жұмыссыз халық жайында кең көлемде деректер ұсынылады.

Перепись населения Республики Казахстан (диктант или изложение)

Перепись населения - мероприятие национального значения. Проведение переписи требует участия и сотрудничества каждого гражданина страны.

Переписи населения проводятся регулярно, обычно раз в 10 лет. На территории Казахстана после Второй мировой войны переписи населения проводятся регулярно, примерно через каждые 10 лет (1959, 1970, 1979, 1989 и 1999 годах.).

Первая самостоятельная Национальная перепись населения была проведена с 25 февраля по 4 марта 1999 года.

Вторая Перепись населения на территории Республики Казахстан будет проводиться с 25 февраля по 6 марта 2009 года.

Успех проведения переписи населения зависит от активного участия органов государственного управления, министерств, ведомств и общественности.

Качественному выполнению работ по организации и проведению переписи содействует сотрудничество с международными организациями и национальными статистическими службами других стран.

Подготовка к переписи и ход ее проведения обычно информируется через средства массовой информации.

Перепись населения является основным источником данных о народонаселении страны.

В развитом демократическом обществе полная и точная информация о населении дает важные исходные для управления всеми сферами жизни общества.

Данные переписи имеют важное политическое, хозяйственное и научное значение.

Перепись дает возможность получить подробные и точные данные о численности населения, размещении его по территории страны.

Необходимо знать какова численность мужчин и женщин, как они распределяются по возрасту, сколько человек живет в городе и селе, работает в промышленности и в сельском хозяйстве, торговле и других отраслях экономики, сколько учатся, каков уровень образования населения, как оно распределяется по общественным группам, источникам средств существования и т.д.

Перепись - основной источник информации для решения региональных проблем городских и сельских поселений.

Результаты переписи принадлежат всем и должны использоваться в интересах государства.

Перепись проводится путем опроса граждан и их ответы будут записываться счетчиками в переписные листы со слов опрашиваемых без предъявления документов.

Информация для сведения (дополнительно использовать при проведении разъяснительных работ)

Научные требования, предъявляемые к переписи.

1. Полнота охвата (всеобщий характер), т.е. объектом переписи является переписываемое (опрашиваемое) все без исключения население республики, включая как граждан Республики Казахстан, так и иностранных граждан и лиц без гражданства, имеющих вид на жительство на территории республики, независимо от того, находятся они на момент переписи в республике или временно выехали за ее пределы, а также иностранные граждане и лица без гражданства, временно находящиеся в стране.

Только при всеобщей переписи можно получить данные по всем территориям, о составе населения по полу, возрасту, национальности, языку, уровню образования, числе домохозяйств, составе и числе семей в них, составе занятого населения в отраслях экономики.

2. Единицей наблюдения является домохозяйство, в соответствии с рекомендациями ООН. Понятие «домохозяйство» означает совокупность лиц, проживающих совместно и ведущих общее хозяйство, и не ограничивается только родственными связями лиц. Эти лица могут быть и родственниками и не быть ими или представлять комбинацию и тех и других.

3. Индивидуальная регистрация, т.е. счетчиками при обходе помещений проводится опрос населения и заполнения переписных листов или других бланков единого образца на каждого человека независимо от его возраста, гражданства, постоянного или временного проживания и без предъявления каких либо документов (паспорта, диплома об окончании учебного заведения, свидетельства о браке и т.д.). Опрашивается при переписи каждый человек в отдельности. О детях в возрасте до 10 лет сведения можно получить от родителей.

4. Одновременность ее проведения на одну и ту же дату, т.е. по состоянию на так называемый «критический момент» переписи (обычно это полночь накануне первого дня переписи). В связи с этим население, умершее до и родившееся после критического момента не учитывается, в результате получается как бы моментальный снимок всего населения.

Население будет переписываться по месту своего постоянного места жительства, которым является дом, квартира, комната, где опрашиваемый обычно проводит большую часть своего времени.

От того, насколько население осознает государственную важность данного мероприятия и значимость собственного в нем участия, а также необходимость дать правдивые ответы на вопросы переписного листа, зависит успех переписи.

Перепись - это дело каждого человека, так как многие административные вопросы и социально-экономические программы, которые могут принести пользу этим лицам, зависят от этих результатов.

Данные переписи будут использоваться исключительно для разработки суммарных показателей о численности и составе населения. Работникам переписи запрещено сообщать кому бы то ни было содержание ответов, т.е. сохраняется конфиденциальность информации.

Важным моментом является обеспечение полного заполнения вопросника и избежание каких-либо пропусков.

После проведения переписи населения результаты будут публиковаться в средствах массовой информации.

В тематических сборниках и справочниках широко будут представлены данные, характеризующие население в гендерном аспекте, по полу и возрасту, состоянию в браке, образовательному уровню, месту рождения и гражданству, занятости и жилищным условиям, а также приведены данные о женщинах, молодежи, незанятом населении и лицах, временно, находящихся на территории республики.